Процесс заимствования в языке – неизбежный процесс. Различные народности с давних времен обменивались культурными ценностями. Географическое положение башкирского народа, его нахождение в соседстве с носителями других языков оказали большое влияние на политическую, экономическую, культурную сферы жизни башкир. Наряду со словами, дошедшими до нас из глубокой древности, большая роль в языке принадлежит иноязычным заимствованиям.
Подтверждением тому являются слова И.А.Бодуэн де Куртенэ о взаимном влиянии языков: “Загляните, однако же, в любой словарь такого, по-видимому, чистого или ариоевропейского или славянского языка и убедитесь, что в нем гораздо более слов или просто усвоенных, или же загадочных и темного происхождения”[1].
Заимствованные из английского языка слова вошли в башкирский язык естественно и обогатили его лексический состав. Следует отметить, что практически все англицизмы были заимствованы через русский язык. Исследовав башкирские газеты и журналы, мы пришли к выводу, что слова, которые являются наименованием новой вещи или понятия составляют большую часть заимствованных англицизмов. Мы их разделили на следующие лексико-семантические группы:
- спортивная лексика: футбол, баскетбол, матч, турнир;
- общественные термины: митинг, парламент, вестернизация;
- профессионализмы: полиция, менеджер;
- лексика в сфере промышленности: шахта, цех, рельс;
- лексика в сфере экономики: стандарт;
- военная лексика: рота, блиндаж;
- лексика бытовой сферы: сейф, рюкзак, лифт;
- лексика в сфере торговли: доллар, бренд, импорт.
Благодаря тому, что английские слова были переняты через русский язык изначально в сфере спорта, экономики, политики, военной сфере, они сохранили русское произношение и написание. Например:
Шулай уҡ «Йәштәр кубогы»на райондың йәштәр командалары араһында хоккей ярышы үткән, студенттар «күңелле старт» бейгеһендә лә көс һынашасаҡ. 1-2 февралдә «Батыр» физкультура-һауыҡтырыу комплексында волейбол һәм баскетбол буйынса ярыштар ойоштороласаk. «Юғары уҡыу йортон тамамлағандан һуң үҙең теләгән эшкә нисек урынлашырға?» тигән темаға оҫталыҡ дәрестере уҙғарылыуы ла йәштәргә файҙалы буласаҡ. (из газеты «Йәшлек», 31.01.2012).
Һеҙҙең һорауҙарығыҙ буйынса беҙ Башкортостан президенты Рөстәм Хәмитовтың блогындағы яңылыҡтар менән таныштырыуҙы дауам итебеҙ (из газеты «Аҙна», № 41, 2011).
Һайлау алды агитациялары буйынса боҙоҡлоҡтар мониторингында күп субъекттар ҡатнаша (из газеты «Аҙна», № 41, 2011)..
Ябай халык төрлө партиялар һәм уларҙың заҡон боҙоу осраҡтары менән ktonarushil.ru сайтында таныша ала (из газеты «Аҙна», № 41, 2011)..
Футболды ла күтерә алһаҡ, бик шәп булыр ине (из газеты «Аҙна», № 41, 2011).
Рәсәйҙең волейбол суперлигаһындағы чемпионатында Өфөнөн «Урал» командаһы менән Екатеринбургтың «Локомотив-Изумруд»ы көс һынашты. Матч башланырға ярты сәғәт самаһы вакыт бар. Ике яҡ команда уйынсылары ла тәндерен яҙа, күнекмәләр эшләй. Көйәрмәндәр үҙ-ара әңгәмәләшә. Башҡорт мили кейемендәге фан-клуб егеттәре лә күптән бында. – Ауырға тура киләсәк, – тип шиген белдерҙе Ринат Дәүләтбаев. Волейбол тип йән атыусыларҙың борсолоуы юҡҡа түгел ине. Һәр уйынды, һәр спортсының алымын күҙәтеп барған көйәрмәндәр дәғүәселәрҙең көсөн яҡшы тоҫмаллай. Үткән хаталарҙы ҡабатламаҫ өсөн, сәмләнеп, ышаныслы көрәште «Урал» егеттәре, һәм һөҙөмтә оҙаҡ көттөрмәне. Тәүге мәлдән үк өҫтөнлөктө үҙ ҡулдарына алдылар. Артабанғы уйындарҙа ҡунаҡтар иғтибарлыраҡ булырға тырышһа ла, «Урал»дың еңеүгә булғанынтылышына кәртә ҡуя алманы. Һөҙөмтәлә еңеү «Урал» файҙаһына 3:0 иҫәбе менән тамамланды (из газеты «Йәшлек», 26.01.2012).
Шулай итеп, СССР таркалыу менән башланған Рәсәй йәмғиәтенең «вестернизацияланыуы» башҡорт йәмғиәтенә өлөшләтә генә тейә, йәшәйеш һәм әхлаҡ өлкәһендеге мөһим һорауҙарға ҡағылышлы нигеҙле ҡараштарҙан баш тартыуға алып килмәй (из журнала «Шоңҡар», №1, 2011).
Таким образом, мы пришли к выводу, что англицизмы в баширском языке чаще всего встречаются в научной и публицистической стилях, а также в рекламе.